Les 5: Interageren: uitwisselen van data, goederen, diensten of geld Creëren: media(inhoud) voor jezelf en anderen maken

Interageren: uitwisselen van data, goederen, diensten of geld

Als ik aan de competentie interageren dacht op het gebied van mediawijsheid kon ik mij hier niets bij voorstellen. Maar vanaf dat de inleiding van de les begon kan ik mij een idee vormen. 

Je kan interageren op verschillende manieren. Zo kan je bijvoorbeeld een overschrijving doen via online banking, online een nieuwe televisie kopen of subsidies aanvragen via het internet. Het is vanzelfsprekend dat het enorm handig is dat dit tegenwoordig allemaal mogelijk is maar je moet er bij stil staan dat je op deze manieren het slachtoffer van diefstal of bedrog kan zijn. Denk maar aan spam mails die je krijgt waarbij ze zeggen dat je een telefoon krijgt als je 5 euro naar een bepaalde rekening overschrijft. Het is belangrijk om alert te zijn in deze gevallen. 

Natuurlijk moet je interageren via het internet niet altijd als iets slecht zien. Citizenlab is een uitstekend voorbeeld van waarom interageren via het internet erg belangrijk kan zijn. 

Citizenlab

Citizenlab is een organisatie die opgericht is door twee studenten. Zij hadden het idee om te streven naar het samenbrengen van collectieve ideeën en kennis binnen een stad. Dit gebeurt via een website op het internet. De website werkt via twee aspecten namelijk crowdsourcing, input vragen van mensen op een digitale wijze en citizensourcing, werken op een stedelijk of gemeentelijk niveau. De website sloeg direct aan omdat steden en gemeenten opzoek waren naar een manier vlotte en gemakkelijke manier om beter te communiceren met hun inwoners. 

Er zijn verschillende steden die lid zijn van Citizenlab maar spijtig genoeg is mijn eigen dorp nog geen lid. Ik vind dit best wel jammer want het lijkt mij een gemakkelijke manier om de stem van de inwoners uit je dorp ook te laten gelden. 

Creëren: media(inhoud) voor jezelf en anderen maken

Voor deze competentie was ik best wel enthousiast. Tegenwoordig kan je op enorm veel verschillende manieren iets nieuw creëren. Je kan bijvoorbeeld foto's maken, een video monteren, een website ontwikkelen, een liedje produceren op de computer, bijna alles is mogelijk. Maar waarom creëren mensen eigenlijk? Dit vond ik zelf best wel een interessante vraag. 

Voor de meeste mensen is een uitlaatklep. Je kan jezelf uitdrukken en daar word je natuurlijk gelukkig van. Natuurlijk is het niet altijd zo makkelijk. Ten eerste moet je de nodige skills hebben om te doen wat je wilt en daarnaast moet je je ook houden aan enkele regels. Een voorbeeld hiervan is plagiaat.  

Misbruik van gegevens

Als je het internet gebruikt dan creëer je al. Door rond te surfen maar je steeds veranderingen in het internet. Deze veranderingen kunnen ook wel gezien worden als voetafdrukken die je achterlaat. Spijtig genoeg worden deze voetafdrukken niet altijd even goed beschermd. Een bekend voorbeeld hiervan is wanneer je gesurft hebt naar een nieuw paar schoenen, je daarna overal reclame van schoenen ziet. 

Daarom is er op 25 mei 2018 een nieuwe AVG - wet van kracht. Het doel van deze nieuwe wet is het beter beschermen van de Europese burger. Dit is een enorm verschil tegenover vroeger want toen waren er enkel richtlijnen terwijl er nu strikte regels van toepassing zijn. 

De AVG / GDPR-wet

- AVG: Algemene Verordening Gegevensbescherming

- GDPR: General Data Protection Regulation

De nieuwe AVG-wet zegt dat organisaties en bedrijven een aantal basisbeginselen moeten naleven bij het verwerken van persoonsgegevens. Deze basisbeginselen zijn: 

- rechtmatig, behoorlijk en transparant zijn;

- een duidelijk omschreven doel hebben (finaliteitsbeginsel);

- beperkt zin tot het strikt noodzakelijke (minimale gegevensverwerking);

- juiste en geactualiseerde gegevens bevatten (accuraatheid);

- de opslag van gegevens beperken tot zolang als nodig;

- gegevens beschermen tegen ongeoorloofde of onrechtmatige verwerking of vernietiging, verlies of beschadiging (integriteit en vertrouwelijkheid).

Persoonsgegevens

Vanaf nu moeten bedrijven en organisaties de basisbeginselen naleven als ze onze persoonsgegevens verwerken. Maar wat word er nu juist beschouwd als onze persoonsgegevens?

Definitie: 

"Een persoonsgegeven is iedere informatie betreffende een persoon die rechtstreeks of onrechtstreeks geïdentificeerd kan worden. Het begrip 'persoonsgegeven' is zeer breed.Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen vertrouwelijke/publiek toegankelijke en professionele/niet professionele informatie."

Enkele voorbeelden hiervan zijn onze (gebruikers)naam, foto's, adres, telefoonnummer, IP-adres, enzovoort.

Voor de persoonsgegevens van Europese burgers geld deze wet vanaf hun geboorte tot aan hun overlijden. Daarna liggen de regels in elke lidstaat anders. In België worden de gegevens van overleden personen ook goed beschermd.

Ik denk dat de AVG-wet enorm goed is. Het is belangrijk om onze gegevens te beschermen zodat ze niet zomaar vrij gegeven kunnen worden. Ikzelf probeer mij hier ook tegen te beschermen door AdBlock te gebruiken. Hierdoor krijg ik geen aangepaste reclame meer op mijn computer.   

Uw rechten

Welke rechten heb je allemaal wanneer ze jou gegevens verwerken? Het is natuurlijk wel belangrijk dat je hiervan op de hoogte bent, daarom staat hier een kort overzicht. 

Rechten:

• Recht op inzage, informatie en toegang
• Recht op verbetering
  
• Recht op verwijdering
• Recht op beperking
• Recht van bezwaar
• Recht op overdraagbaarheid
  

In de les kregen we enkele casussen waarbij we moesten kunnen zeggen welke rechten er hier geschonden waren. Dit was voor mij niet al te moeilijk en het lukte me om al de juiste antwoorden te geven. 

Portretrecht vs auteursrecht

Portretrecht

Het portretrecht wordt ook wel het "recht op afbeelding" genoemd. Dit recht wordt ook vermeld in de Auteurswet. Daarin staat het volgende geschreven:

"Wanneer een portret een auteursrechtelijk beschermd werk is, moet de auteur rekening houden met de rechten van de afgebeelde persoon."

Dit moet ruimer geïnterpreteerd worden, of het nu een auteursrechtelijk portret is of niet, iedereen heeft recht op zijn of haar eigen portret.  Daarnaast moet je zelf ook altijd toelating geven als iemand jou in beeld wil brengen. Hiermee moet je wel oppassen want je kan dan wel toelating geven om een foto van jou te laten nemen maar dit geld dan nog niet om de foto te mogen gebruiken. 

Natuurlijk geld deze regeling niet voor publieke figuren. Die mogen wel gefotografeerd worden zolang de foto niet gebruikt wordt voor commerciële doeleinden of wanneer de foto inbraak maakt op hun privéleven. 

Ook foto's of videofragmenten van menigtes zijn toegestaan voor gebruik zolang er niemand in focus staat. 

Deze leerstof leerde we kennen doormiddel van een interactieve flowchart. Hierbij startte iedereen op hetzelfde beginpunt en de bedoeling was om alle wegen af te leggen. Aan het einde van elke weg leerde je weer een nieuw aspect van portretrecht. Ik vond het wel leuk dat we de leerstof op deze manier aangeleerd kregen. Het gaf afwisseling in het hoorcollege en je had zelf de keuze om wegen te nemen.

Auteursrecht

Auteursrecht kunnen we omschrijven als:

"Een bij wet geregeld exclusief recht dat makers ("auteurs") van werken beschermt enhen het recht geeft te bepalen wat anderen wel en niet met hun werk mogen doen. Dit betekent dat zonder toestemming van de auteur geen gebruik mag worden gemaakt van zijn/haar werk. Alleen hij of zij heeft het recht om het werk te reproduceren of het aan het publiek mee te delen."

Wanneer je iets creëert ontstaat er automatisch auteursrecht. Je hoeft hier geen aanvraag voor in te dienen behalve bij muziek. Dan kan je best via Sabam je muziek laten registreren als jou eigendom. Hierdoor bescherm je jou werk tegen plagiaat. 

Er zijn welke enkele voorwaarden. Zo moet het werk origineel zijn, je moet keuzes hebben gemaakt en het moet persoonlijk zijn. Je bent ook enkel beschermt voor echte werken en dus niet voor ideeën die je hebt. Wanneer je ideeën hebt kan je deze best neerschrijven en dateren. 

Het auteursrecht blijft niet voor eeuwig gelden. 70 jaar na het overlijden van de auteur vervallen de auteursrechten en behoren ze tot het publiek domein.

De auteur beslist zelf wat er gebeurt met zijn of haar werk zo kan hij er bijvoorbeeld voor kiezen dat andere mensen aanpassingen kunnen doen aan het werk of zijn werk mogen reproduceren. Als de auteur hier geen toestemming voor geeft kan je het vragen en vanaf je toestemming hebt mag je het werk gebruiken. Daarnaast is het ook mogelijk om de rechten over te dragen aan een ander persoon. Vanaf dat moment bezig die persoon jou werk. 

Daarnaast beschikt de auteur ook over enkele morele rechten, namelijk:

• bekendmaken wanneer hij dat wil

• 'vaderschap': rechtmatige maker van het werk

• recht om zich te verzetten tegen wijzigingen (= eerbied en integriteit)

Als laatst zijn er wel enkele uitzonderingen. Een voorbeeld hiervan is het onderwijs, zij hoeven geen toelating te vragen aan de auteur en mogen de werken altijd gebruiken.  

Mijn mening

Bij deze les vond ik vooral het deel van creëren interessant. Ik ben zelf ook dj en dus ben ik al meerdere keren gevraagd om een toelating van de artiesten of Sabam te laten zien. Voor deze les wist ik niet al te goed hoe deze wetgeving juist in elkaar zat maar nu kan ik mij veel beter inbeelden hoe alles in zijn werking gaat.